Σάββατο 17 Μαρτίου 2012

ΤΟ ΣΤΡΩΣΙΜΟ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΑΣ


ΤΟ ΣΤΡΩΣΙΜΟ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΑΣ
Όσοι έχουν ασχοληθεί με ενυδρεία σίγουρα θα έχουν σίγουρα ακούσει ξανά αυτόν τον όρο. Όμως τι είναι το στρώσιμο του συστήματος μας και γιατί είναι σημαντικό; Το στρώσιμο του συστήματος μας είναι ουσιαστικά η διαδικασία δημιουργίας ευνοϊκών συνθηκών ανάπτυξης των ωφέλιμων νιτροποποιητικών βακτηρίων τόσο μέσα στην δεξαμενή των ψαριών μας όσο και στα κρεβάτια που βρίσκονται τα φυτά μας. Είναι ίσως η πιο σημαντική και ‘λεπτή’ διαδικασία που θα ασχοληθούμε. Κι αυτό γιατί εάν δεν αναπτυχθούν αυτά τα βακτήρια τότε δεν θα μπορέσουμε να έχουμε αυτό το συμβιωτικό μικροοικοσύστημα που πρεσβεύει η ενυδρειοπονία (aquaponics). Ανεπιτυχές στρώσιμο θα έχει σαν αποτέλεσμα να συσσωρεύεται αμμωνία μέσα στο σύστημα μας και τα ψάρια μας να αρρωστήσουν και τελικά να πεθάνουν. Πράγμα πολύ άσχημο και ψυχοφθόρο.
Τα νιτροποιητικά βακτήρια υπάρχουν μέσα στο νερό και τον αέρα αλλά χρειάζεται πολύς χρόνος μέχρι να φτάσουν σε αρκετά μεγάλο πληθυσμό ώστε να υπάρχει αποδοτική νιτροτροποποιηση. Τα  νιτροποποιητικά βακτηρίδια αναπαράγονται με αυτοδιπλασιασμό. Κάτω από ιδανικές συνθήκες, το Nitrosomonas μπορεί να διπλασιάζεται κάθε 7 ώρες και το Nitrobacter κάθε 13 ώρες. Συνήθως όμως, θα διπλασιάζονται κάθε 15-20 ώρες. Αυτοί οι χρόνοι διπλασιασμού είναι εξαιρετικά αργοί αν αναλογιστούμε ότι το γνωστό σε εμάς κολοβακτηρίδιο E.Coli διπλασιάζεται περίπου κάθε 20 λεπτά. Δηλαδή στο χρόνο που χρειάζεται ένα βακτήριο Nitrosomonas να διπλασιαστεί, ένα και μόνο κολοβακτηρίδιο E.Coli θα έχει διπλασιαστεί τόσες φορές που θα έχει δημιουργήσει ένα πληθυσμό κολοβακτηριδίων που θα ξεπερνάει τα 30 τρισεκατομμύρια.
Κάτω από ιδανικές συνθήκες (25-30°C και 7,4-7,8 pH) η διαδικασία του στρωσίματος μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα σε δύο εβδομάδες. Πρακτικά όμως χρειάζεται τέσσερις με έξι εβδομάδες. Σε χαμηλότερες θερμοκρασίες ή κάτω από λιγότερο καλές συνθήκες pH η διαδικασία μπορεί να πάρει πολύ περισσότερο. Αναλυτικά: η ιδανική θερμοκρασία 25-30° C, η ταχύτητα ανάπτυξης θα μειωθεί κατά 50% στους 18°C, σε θερμοκρασία 4° θα σταματήσει η ανάπτυξη, ενώ τα νιτροποποιητικά βακτήρια θα πεθάνουν εάν η θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη από 49°C ή κάτω από  0°C. Σε ότι αφορά το pH οι ιδανικές συνθήκες: για τα Nitrosomonas είναι μεταξύ 7.8-8.0, για τα Nitrobacter 7.3-7.5, σε pH κάτω από 7 τα Nitrosomonas θα διπλασιάζονται πιο αργά, ενώ κάτω από 6.5 pH θα ανασταλεί τελείως η ανάπτυξη. Όλη διαδικασία της νιτροποίησης από τα βακτήρια θα σταματήσει σε pH κάτω από 6.
 Πάμε να ξαναδούμε λίγο τον κύκλο του αζώτου ή κύκλο νιτροποίησης. Τα Nitrosomonas θα μετατρέψουν την αμμωνία σε νιτρώδη. Τα νιτρώδη με τη σειρά τους θα μετατραπούν σε νιτρικά από τα Nitrobacter.  
Τόσο κατά τη διάρκεια του στρωσίματος, όσο και καθ’ όλη τη διάρκεια που θα έχουμε το σύστημα μας είναι απαραίτητο να μετράμε τουλάχιστον τρεις  παραμέτρους στην δεξαμενή των ψαριών. Τα επίπεδα της αμμωνίας, των νιτρωδών, των νιτρικών και του pH.
Υπάρχουν δύο τρόποι στρωσίματος. Με και χωρίς ψάρια. Εγώ προσωπικά προτιμώ τον δεύτερο τρόπο( δηλ. χωρίς ψάρια) γιατί είναι λιγότερο αγχωτικός και δεν υπάρχει κίνδυνος να σκοτώσετε τα ψάρια σας.
Στρώσιμο Με Ψάρια
Η πηγή αμμωνίας στη δεξαμενή σας είναι τα ψάρια που τοποθετήσατε. Τα ψάρια αποβάλουν με τα απόβλητα τους και από τα βράγχια τους αμμωνία  και επειδή δεν υπάρχει ικανοποιητικός αριθμός νιτροποιητικών βακτηρίων εξ αρχής, τα επίπεδα αμμωνίας θα συνεχίσουν να αυξάνονται έως ότου φτάσουν σε τοξικά επίπεδα για τα ψάρια μας. Τότε θα πρέπει ανανεώσετε ένα μέρος από το νερό της δεξαμενής σας  για να κατεβάσετε τα επίπεδα αμμωνίας σε ανεκτά επίπεδα. Αυτής η αλληλουχία θα επαναληφθεί αρκετές φορές μέχρι να αποικισθεί τελικά το σύστημα μας με ικανοποιητικό πληθυσμό νιτροποποιητικών βακτηρίων. Στο μεταξύ εάν έχετε αμελήσει να μετρήσετε συχνά τα επίπεδα νιτρωδών και αμμωνίας, αυτά μπορεί να έχουν αυξηθεί σε τέτοιο επίπεδο  που εξαιτίας της τοξικής τους δράσης να έχουν δημιουργήσει ανεπανόρθωτη βλάβη στα βράγχια και γενικά την υγεία των ψαριών μας. Πάμε να δούμε λίγο πρακτικά πως μπορούμε να ξεκινήσουμε το στρώσιμο με ψάρια. Θα βάλουμε στη δεξαμενή των ψαριών μας λίγα μικρά , φτηνά ψάρια ( συνήθως χρυσόψαρα) σε αναλογία περίπου 1 γραμμάριο ψαριού για κάθε 2 λίτρα νερού. Θα ξεκινήσουμε να ταΐζουμε με λίγη τροφή τα ψάρια μας κάθε μέρα. Θα μετράμε τα επίπεδα αμμωνίας, νιτρωδών, νιτρικών και pH κάθε μέρα δύο φορές. Αν τα επίπεδα αμμωνίας ανέβουν πάνω από 1 ppm ή 1 mg/L τότε σταματάτε να ταΐζετε τα ψάρια σας γιατί αν αυξηθούν παραπάνω τότε τα ψάρια σας θα δηλητηριαστούν από αμμωνία. Αν συνεχίζουν να αυξάνονται τα επίπεδα αμμωνίας τότε πρέπει να κάνετε αλλαγή νερού. Μετά από μερικές ημέρες τα επίπεδα των νιτρωδών θα ανέβουν και μετά από λίγο καιρό πρέπει τα επίπεδα των νιτρωδών να πέσουν και να αρχίσουν να εμφανίζονται νιτρικά στις μετρήσεις μας.
Στρώσιμο Χωρίς Ψάρια
Στο στρώσιμο χωρίς ψάρια χρησιμοποιούμε κάποια άλλη πηγή αμμωνίας . Αυτή η πηγή αμμωνίας μπορεί να είναι καθαρή αμμωνία από το φαρμακείο, ουρία από κάποιο γεωπονικό μαγαζί, ψαροτροφή, ή ακόμα και ανθρώπινα ούρα ( Ναι ξέρω ότι ακούγεται αηδιαστικό αλλά φαίνεται να είναι ασφαλές εκτός και αν παίρνετε φάρμακα ή έχετε κάποια ασθένεια) που τα έχουμε αφήσει σε κάποιο δοχείο για 2-3 μέρες. Εγώ προτιμώ την ουρία και την ψαροτροφή γιατί μπορείς να την βρεις πιο εύκολα. Επειδή δεν υπάρχουν ψάρια στη δεξαμενή μας μπορούμε να έχουμε αρκετά υψηλά επίπεδα αμμωνίας χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Πάμε να δούμε λίγο πρακτικά πως μπορούμε να ξεκινήσουμε το στρώσιμο χωρίς ψάρια. Προσθέτουμε περίπου ένα κουταλάκι του γλυκού ουρία ανά χίλια λίτρα νερό, ή μια μεγάλη ‘χούφτα’ ψαροτροφής στο νερό της δεξαμενής μας. Αν θέλετε να είστε πιο τυπικοί πρέπει να προσθέσετε τόση ουρία ώστε τα επίπεδα της αμμωνίας να ανέβουν στα 5 ppm ή 5 mg/L. (Δεν θέλουμε να ανέβουν πολύ παραπάνω γιατί θα ανασταλεί η νιτροποιητική διαδικασία). Μετράμε τα επίπεδα αμμωνίας, νιτρωδών, νιτρικών και pH κάθε μέρα. Προσθέτουμε όση ουρία χρειάζεται ώστε τα επίπεδα της αμμωνίας να παραμένουν γύρω στο 5 ppm. Όταν αρχίσουν μετά από ημέρες να ανεβαίνουν τα νιτρώδη τότε μειώνουμε στο μισό την ποσότητα ουρίας. Μετά από ημέρες τα επίπεδα των νιτρωδών θα αρχίσουν να πέφτουν και θα ανεβαίνουν εκείνα των νιτρικών. Όταν τα επίπεδα των νιτρικών ανέβουν αρκετά τότε φυτεύουμε τα κρεβάτια μας με φυτά. Τα φυτά θα καταναλώσουν σιγά-σιγά τα νιτρικά μας. Όταν τα επίπεδα της αμμωνίας πέσουν κάτω από 1 ppm τότε προσθέτουμε τα ψάρια στη δεξαμενή μας. 
Για τις μετρήσεις μας χρησιμοποιούμε ειδικά τέστ νερού για ενυδρεία (water test for aquarium).Προτιμούμε τα υγρά τέστ από τις ταινίες μέτρησης γιατί έχουν μεγαλύτερη ακρίβεια αλλά κοστίζουν όμως περισσότερα χρήματα. Τελειώνοντας θα ήθελα να πω ότι το στρώσιμο απαιτεί χρόνο οπότε πρέπει να έχετε υπομονή, να είστε μεθοδικοί και στο τέλος θα ανταμειφθείτε με ένα καλά ισορροπημένο και αποδοτικό μικροοικοσύστημα.

4 σχόλια:

  1. Αντώνη καλημέρα.

    Δεν ξέρω αν είναι εφικτό, θα μπορούσες για κάποιον που ξεκινά το στρώσιμο ενός συστήματος (χωρίς ψάρια), να δώσεις υπό μορφή ημερολογίου, την χρήση των water tests, μετρήσεων, προσθηκών βακτηρίων και όλων των εργασιών μέχρι να έρθει το σύστημα σε ισορροπία; π.χ.:
    1η ημέρα: αποχλωρίωση του νερού βρύσης - προσθήκη πηγής αμμωνίας - μέτρηση τιμών αμμωνίας στο σύστημα.
    5η ημέρα: Μέτρηση νιτρωδών (οι τιμές πρέπει να κυμαίνοται μεταξύ....) - Μέτρηση τιμών αμμωνίας κτλ.
    Αν μπορείς να μας το προσφέρεις αυτό, νομίζω θα είναι πολύ χρήσιμο σε πολλούς από εμάς που κάνουμε τώρα την αρχή και όσο νά'ναι, αυτό το κομμάτι (των μετρήσεων - προσθηκών), είναι λίγο δύσκολο.
    Σε ευχαριστώ πολύ. Να είσαι καλά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Θα ήθελα μια διευκρίνηση όντας αρχάριος στην ενυδρειοπονία.
    Έχω φτιάξει ένα σύστημα ενυδρειοπονίας, ακολουθώντας το CHOP-II μοντέλο (η δεξαμενή των ψαριών μέσω υπερχείλισης καταλήγει στη δεξαμενή sump όπου υπάρχει η αντλία που μεταφέρει το νερό στα κρεβάτια). Το σύστημα μου αποτελείται από μια δεξαμενή ψαριών 500 λίτρων, μια δεξαμενή sump επίσης 500 λίτρων, 4 κρεβάτια με βότσαλο ποταμίσιο και bell siphons και 2 κρεβάτια με φελιζόλ και net pots.

    Είμαι στη φάση όπου θα ξεκινήσω το στρώσιμο του συστήματος τώρα και έχω αποφασίσει να κάνω "fishless cycling". Διάβασα τις οδηγίες σας και θέλω μερικές διευκρινίσεις. Όταν λέτε "περίπου μια κουταλιά του γλυκού ουρία ανά 1000 λίτρα", πώς πρέπει να μετρήσω τα λίτρα του συστήματος μου; Να λάβω υπόψιν μόνο τα λίτρα της δεξαμενής των ψαριών ή και αυτά της δεξαμενής του sump; Επίσης αν κατάλαβα καλά, η αντλία θα πρέπει να λειτουργεί κανονικά (να γεμίζουν και να αδειάζουν τα κρεβάτια κανονικά) καθ' όλη τη διάρκεια του στρωσίματος, έτσι;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Το ενυδρείο μου δεν στρωνει με τιποτα.εχει κολλησει η αμμωνία στο 0,5-1 και τα νιτρωδη αφαντα.Ένα μπουκαλι βακτήρια τελειωσε και εμεις τιποτα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα! Με τι μετρήσεις μετρας? Σε ποια μερα βρισκεσαι? Το νερο σου ειναι στους 25 με 30 βαθμους? φιλτρο εχεις βαλει να δουλευει? Με τι υλικα? Η αμμωνια απ οσο ξερω θα πρεπει να ειναι παραπανω απο 1.

      Διαγραφή

αναζητηση